«Հայաստանում փիլիսոփայական գիտելիքի պահանջարկը խիստ նվազել է»

Ընդունված խոսք է՝ երկիրը, որն ունի փիլիսոփայական ավանդույթներ, միանգամայն կարող է համարվել քաղաքակիրթ երկիր: Այսօր Հայաստանում, ցավոք, փիլիսոփայության պահանջարկն այնքան էլ մեծ չէ։ Գյումրու պետական մանկավարժական ինստիտուտի փիլիսոփայության ամբիոնի վարիչ, փիլիսոփայական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ ՀԱՅԿ ՀԱՐՈՅԱՆԸ կարծում է, որ փիլիսոփայության նկատմամբ հետաքրքրության աստիճանը յուրօրինակ բարոմետր է, որով կարելի է որոշել հասարակության հոգևոր զարգացման մակարդակը։

-Պարոն Հարոյան, հայկական փիլիսոփայական դպրոցն ունի ավանդույթներ։ Դրանք այսօր շարունակվո՞ւմ են։
-Հայկական փիլիսոփայական դպրոցի ավանդույթները շատ են, սակայն ոլորտը քիչ ուսումնասիրված է և քիչ է հայտնի հանրությանը։ Առնչությունները և հայ փիլիսոփայական մտքի ձեռքբերումները քիչ են լուսաբանված, այդ առումով` խոսել ընդհանուր ավանդույթների մասին, մի քիչ տեղին չի լինի։ Հայ փիլիսոփայական միտքը երբեք հետ չի մնացել արևմտյան փիլիսոփայական մտքի զարգացման ընթացքից, շատ դեպքերում անգամ առաջ է ընկել ընդհանուր այդ զարգացումից, սակայն քանի որ առնչությունների, ներկայացնելու, լեզվի հարցեր են եղել, ուստի հայ մշակույթի ձեռքբերումները չեն դարձել դրսի գիտական մտքի սեփականություն, ինչի պատճառով էլ մնացել են ներփակ։
-Երիտասարդության շրջանում կա՞ հետաքրքրություն փիլիսոփայության նկատմամբ։
-Ցավոք, չկա։ Շատ քիչ երիտասարդներ կան, որ հետաքրքրվում են փիլիսոփայությամբ։ Դրա ապացույցն այն է, որ վերջին տարիներին փիլիսոփայության մասնագիտության գծով բուհերի մագիստրատուրաներում ուսանողների թիվը խիստ նվազել է։ Բանն այն է, որ կախված հասարակության զարգացման աստիճանից և ստեղծված իրադրությունից՝ կա՛մ աճում է հետաքրքրությունը փիլիսոփայական գիտությունների նկատմամբ, կա՛մ նվազում է։ Հայաստանում այսօր մի իրավիճակ է, որ փիլիսոփայական գիտելիքի և փիլիսոփաների պահանջարկը խիստ նվազել է։ Դա պայմանավորված է հոգևոր արժեքների նկատմամբ ընդհանուր վերաբերմունքով։
-Մարդիկ ավելի պրագմատիկ են դարձել։
-Փիլիսոփայության մեջ կան պրագմատիստական ուղղվածություն ունեցող դպրոցներ, բայց, բոլոր դեպքերում, փիլիսոփայության նկատմամբ հետաքրքրությունը յուրահատուկ բարոմետր է։ Եթե տվյալ հասարակության կամ պետության մեջ մեծանում է պահանջարկն այս գիտության նկատմամբ, նշանակում է՝ այդ հասարակությունը գտնվում է հոգևոր զարգացման բարձր մակարդակի վրա, և հակառակը՝ որքան նվազում է հետաքրքրությունը, այնքան հոգևոր արժեքները ցածր մակարդակի վրա են։

Ճեպազրույցը` Լիլիթ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• «451° ըստ Ֆարենհայթի»
• ՈՒրիշ տեղ չկա՞ր
• «24 ժամ ե­ղել ենք տար­բեր զեն­քե­րի հրե­տա­կոծ­ման տակ»
• «Ադր­բե­ջա­նը, Թուր­քիան ու ֆոս­ֆո­րա­յին զենքն Ադր­բե­ջա­նին մա­տա­կա­րա­րող­նե­րը պետք է պա­տաս­խան տան դա­տա­րա­նի ա­ռաջ»
• «Մեր բո­լո­րի ճա­կա­տա­գի­րը սահ­մա­նին կանգ­նած հայ զին­վո­րա­կա­նի ձեռ­քում է»
• Կա­րե­նին անհ­նար էր չհար­գել, նույ­նիսկ հա­կա­ռա­կորդ­նե­րը նրան ըն­դու­նում էին որ­պես լե­գենդ, որ­պես ժայռ, որ­պես հե­ղի­նա­կու­թ­յուն
• Եկե­ղե­ցին գո­յութ­յուն ու­նի 2000 տա­րի և գո­նե ա­ռա­ջի­կա 2000 տար­վա հա­մար պետք է ա­պա­հո­վի ե­կող սե­րունդ­նե­րի հոգևոր կա­րիք­նե­րը
• «Լճա­շեն­ցի­նե­րի միա­վոր­ման» դռ­նե­րը բաց են բո­լոր լճա­շեն­ցի­նե­րի առջև
• «Ար­տա­կարգ դրու­թ­յու­նը կանց­նի, բայց բո­լոր ծնող­նե­րի, ա­շա­կերտ­նե­րի, ու­սու­ցիչ­նե­րի հա­մար կմ­նա մի շատ լավ նո­րա­մու­ծու­թ­յուն՝ հե­ռա­վար ու­սու­ցու­մը»
• «ՌԴ-ն կա­րող է գնալ հա­րա­բե­րու­թ­յուն­նե­րի վատ­թա­րաց­ման ճա­նա­պար­հով, ե­թե Թուր­քիան շա­րու­նա­կի ազ­դե­ցու­թ­յան գո­տին ընդ­լայ­նե­լու քա­ղա­քա­կա­նու­թ­յու­նը»
• «Ռա­յա­նէյր»-ը հա­տուկ սպա­սար­կում է ի­րա­կա­նաց­նում
• Յա­կուտս­կի հայ­կա­կան կի­րակ­նօ­ր­յա դպ­րո­ցի սա­նե­րը նշե­ցին Ա­մա­նո­րը
• «Հա­յաս­տա­նը եր­գող ժայ­ռե­րի եր­կիր է, և ես ե­րա­զանք ու­նեմ նվա­գելու այդ ժայ­ռե­րի մեջ»
• Նպա­տա­կը դիր­քա­պահ զին­վո­րի անվ­տան­գու­թ­յունն է
• «Ադր­բե­ջա­նում պետք է տե­ղի ու­նե­նա հա­մա­կար­գա­յին փո­փո­խու­թ­յուն, որ­պես­զի կա­ռու­ցո­ղա­կան երկ­խո­սու­թ­յուն ակն­կա­լենք»
• Յակուտսկի հայերն ակտիվ մասնակցություն են ունենում եկեղեցական բոլոր տոներին
• Ստամբուլում հաղթանակ է տարել ընդդիմությունը. ի՞նչ կանի Էրդողանը
• Քրիստոնեական և հոգևոր գիտելիքների ճիշտ ուղղորդում դասընթացի միջոցով
• «Ինձ համար Արամ Իլյիչը սրբություն է»
• «ԱԳՆ-ն պետք է ավելի շատ կենտրոնանա հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման, քան Ցեղասպանության ճանաչման խնդրի վրա»

Մեկնաբանություններ